Lichamelijke ontwikkeling
Vooral bij de ernstigere aangeboren hartafwijkingen kunnen er fysieke beperkingen optreden. Naast de mogelijks verminderde werking van het hart kunnen ook geassocieerde hartritmestoornissen, luchtwegproblemen, infecties, voedingsproblemen en dergelijke een negatieve invloed hebben op de ontwikkeling van het kind. Ook het frequent innemen van medicatie kan gevolgen hebben voor het lichaam.
Hier is het belangrijk te staven dat dit persoonsafhankelijk is. Sommige kinderen met een aangeboren hartafwijking zullen zich normaal ontwikkelen, anderen zullen wat meer problemen ervaren.
Gedragsontwikkeling
Kinderen met een aangeboren hartafwijking kunnen vertraging oplopen in ontwikkelingsmijlpalen en cognitieve stoornissen. Een factor die dit mede kan veroorzaken is de aantasting van de witte stof in de hersenen tijdens de zwangerschap, alsook de vertraagde rijping in de baarmoeder kunnen deze vertraging verklaren. Afhankelijk van het moment waarop er een ingreep na de geboorte wordt uitgevoerd kan er een verminderde of verbeterde ontwikkeling bij het kind gezien worden.
Zo is bewezen dat kinderen die al een ingreep gehad hebben minder ontwikkelingsachterstand hebben in vergelijking met kinderen die nog geen ingreep gehad hebben. Vroege signalering, adequate opvolging en samenwerking met andere disciplines op lange termijn (fysiotherapie, diëtist, logopedist) is daarom zeer belangrijk.
Seksuele ontwikkeling
Op dit vlak is er vooral onzekerheid aanwezig. Deze onzekerheid kan ontstaan vanuit de aanwezige littekens door eventuele ingrepen die gebeurd zijn. Lichamelijk kan er wat onzekerheid de kop opsteken, maar ook hier kan een goede psychologische begeleiding een grote hulp zijn.
Anticonceptie
Anticonceptie is mogelijk bij aangeboren hartafwijkingen. Oestrogeen bevattende middelen zullen niet gegeven worden omwille van een verhoogd risico op trombose. Ook een spiraaltje zal niet verkozen worden omdat dit kans op een bacteriële endocarditis (= ontsteking van het hart) verhoogt.
Anticonceptiemethoden met alleen progestageen, waaronder orale, injecteerbare en implanteerbare formuleringen, verhogen het risico op trombo-embolie niet en worden daarom vaak gebruikt wanneer oestrogeenbevattende producten als onveilig worden beschouwd. De voorkeur zal daarom gaan naar anticonceptie waar geen oestrogeen in zit.
Zwangerschap
Wanneer vrouwen zwanger willen worden met een aangeboren hartafwijking, is dit zeker goed mogelijk. Deze zwangerschap zal natuurlijk van dichtbij opgevolgd worden. Vrouwen kunnen angsten ontwikkelen: de angst dat het kind niet gezond zal zijn of dat ze zelf zal lijden onder de zwangerschap.
Het is belangrijk om te duiden dat er verschillende risico’s kunnen gepaard gaan met een eventuele zwangerschap. Zo is er meer risico op ongunstige foetale of neonatale voorvallen zoals vroeggeboorte, groeiachterstand, laag geboortegewicht of ademhalingsproblemen. Dit is te verklaren door een verminderde doorbloeding naar de placenta toe. Ook voor de vrouw zelf zijn er enkele risico’s als gevolg van een hoger bloedvolume. Het hart kan hierdoor overbelast worden en er kunnen ritmestoornissen, te vroeg breken van de vliezen, een verhoogde bloeddruk of te vroege weeën optreden.
Ook al zijn er vele risico’s aan verbonden, is het toch belangrijk te duiden dat dit voor iedereen persoonlijk bepaald wordt, dat het niet slecht hoeft te gaan. Geruststellend is dat vele zwangerschappen goed verlopen, ook met een aangeboren hartafwijking. Leer vooral om van de zwangerschap te genieten naast de angsten die aanwezig zijn. Neem voldoende rust en luister naar de signalen vanuit het lichaam.
In bijna alle gevallen is een gewone bevalling mogelijk, mits het goed opvolgen van de arbeid en bevalling. Voor een keizersnede zal enkel gekozen worden als het echt noodzakelijk is. Maar hier wordt niet standaard voor geopteerd aangezien dit een grotere belasting voor het hart kan geven. Tijdens de arbeid zelf zal er vaak gevraagd worden om op de linkerzij te gaan liggen, zo wordt het hart minder belast. Zowel het kind als de vrouw zal goed opgevolgd worden gedurende de hele periode via monitoring ( hartfrequentie, bloeddruk, etc.).